Księga wpisów na wierność Konstytucji 3 Maja 1791 r.

• 
• 

19 lipca 2021

Konstytucję 3 Maja uchwalano stopniowo. 18 kwietnia 1791 r. powstało prawo o miastach „Miasta nasze wolne w Rzeczypospolitej”, w myśl którego każdy obywatel miasta (posiadacz nieruchomości leżącej na terenie miasta) musiał złożyć przysięgę. Ponieważ prawo to było częścią składową Konstytucji, przysięgając na nie przysięgano też na Ustawę Majową, jak ówcześnie nazywano Konstytucję 3 Maja. Przysięgę taką składali mieszczanie na uroczystych sesjach w ratuszu miejskim, w obecności publiczności. Sesji było w sumie dziesięć, między 24 czerwca 1791 r. i 6 kwietnia 1792 r. Zachowane w księdze protokoły z uroczystych sesji na początku wymieniają imiennie przedstawicieli władz miasta, następnie spisana jest rota przysięgi, zaś pod nią znajdują się podpisy i tytuły osób składających przysięgę. W sumie jest to 170 podpisów.

Jako pierwszy przysięgę złożył Aleksander Watson, ówczesny prezydent miasta, z pochodzenia Szkot. Po nim przysięgali przedstawiciele władz miejskich i wszyscy znaczniejsi obywatele, m.in. starszyzna cechowa. Do ciekawostek należy wpis Anastazego Grabowskiego, który pod rotą przysięgi podpisał się po grecku, Izydor Staudinger użył języka niemieckiego. Poza tym warto wspomnieć podpis Karola Hildebranda – nadwornego lekarza króla Stanisława Augusta, później lekarza powiatu piotrkowskiego i biegłego sądowego, czy Tadeusza Rzońcy – szlachcica i jednocześnie cukiernika w Piotrkowie. Jako ilustrację prezentujemy pierwszą stronę z omawianej księgi.