- Konstytucja 3 Maja 1791 r.

Już w ostatnich tygodniach 1792 r. w środowisku polskiej emigracji w Dreźnie i Lipsku zaczęła dojrzewać myśl o zbrojnym przeciwstawieniu niejawnemu oddawaniu Ojczyzny w ręce zaborców. Naturalnym środowiskiem formującego się stronnictwa insurekcyjnego był krąg zwolenników Konstytucji 3 Maja 1791 r.

W 1793 r. rozegrał się kolejny akord upadku Rzeczypospolitej – niedawnego wszak mocarstwa, a u schyłku XVIII w. już tylko przedmiotu polityki sąsiadów. Drugi rozbiór Polski spowodował, że Piotrków – do niedawna siedziba Trybunału Koronnego i kolebka polskiego parlamentaryzmu, znalazł się poza granicami Polski.

Druki sejmowe Sejmu Grodzieńskiego 1793 r., licznie zachowane w zasobie Archiwum Państwowego w Piotrkowie Trybunalskim, zawierają między innymi mowę Józefa Ankwicza herbu własnego, posła województwa krakowskiego i targowiczanina.

Wśród druków Sejmu Grodzieńskiego 1793 r. odnaleźć można liczne mowy i głosy poselskie, będące ciekawym materiałem do opisów atmosfery tego sejmu. Oczywiście należy mieć świadomość, iż przy panującej wówczas rozległej rosyjskiej kontroli wszelkie kolportowane sejmowe materiały nie mogły godzić w interesy rosyjskich „opiekunów”. Oto jedna z tych mów.

Mimo wytężonej pracy agentów, a także praktyki przekupstw i zastraszeń, nadal istniała grupa posłów, którzy jawnie występowali wobec rosyjsko-pruskiej przemocy podczas ostatniego sejmu Rzeczypospolitej. Oczywiście, wszelkie działania podejmowane przez Rosjan miały mieć pozór dobrosąsiedzkiego wsparcia.

Porozumienie prusko-rosyjskie zakładało nie tylko okrojenie terytorialne Polski, która stała się przedmiotem polityki sąsiadów, lecz również wzajemne zabezpieczenie interesów. Widoczne to było podczas Sejmu Grodzieńskiego 1793 r.