Wybory 4 czerwca 1989 r. w drukach i plakatach wyborczych

  • Drukuj zawartość bieżącej strony
  • Zapisz tekst bieżącej strony do PDF

31 maja 2019

Rok 1989 był przełomowy w historii Polski. Był okresem burzliwych wydarzeń, wielkich zmian politycznych, społecznych i dojrzewających reform ustrojowych oraz gospodarczych. W dniach od 6 lutego do 5 kwietnia tegoż roku toczyły się rozmowy rządowe z opozycją, zwane rozmowami przy okrągłym stole. W myśl postanowień przy nim zawartych postanowiono przeprowadzić wolne wybory do Senatu oraz częściowo wolne do Sejmu.

Sejm w dniu 7 kwietnia 1989 r. uchwalił ordynację wyborczą, a 13 kwietnia Rada Państwa wyznaczyła datę pierwszej tury wyborów na 4, drugiej zaś na 18 czerwca. Zdecydowana większość posłów, bo aż 425, miała zostać wybrana w 108 okręgach, którym przypisano – w zależności od liczby mieszkańców – od 2 do 5 mandatów. W każdym okręgu przeprowadzony został z góry podział mandatów dla poszczególnych ugrupowań koalicyjnych oraz dla kandydatów bezpartyjnych. Pozostałe 35 miejsc w Sejmie przeznaczono dla kandydatów z tzw. listy krajowej, która – wobec odmowy wejścia na nią ludzi z opozycji w całości została przyznana koalicji rządzącej. Poza tym ordynacja wyborcza zapewniała kandydatom wywodzącym się z obozu rządowego 299 miejsc w Sejmie. Dodatkowo władza mogła wystawić własnych kandydatów do walki o pozostałe 161 miejsc. Wyboru 100 senatorów miano dokonać w 49 okręgach, których granice pokrywały się z obszarem województw; w 47 z nich można było zdobyć po 2 mandaty, zaś w katowickim i warszawskim po 3 mandaty.

 

 

Frekwencja wyborcza w dniu 4 czerwca 1989 r. wyniosła 62%. Kandydaci „Solidarności” do Sejmu uzyskali w pierwszej turze wyborów 160 ze 161 możliwych do zdobycia miejsc w parlamencie. W wyborach do Senatu reprezentanci opozycji uzyskali 92 mandaty, a 8 innych weszło do drugiej tury. Strona koalicyjna nie zdobyła natomiast ani jednego miejsca w Senacie, a wymagana większość głosów w wyborach do Sejmu uzyskali tylko trzej jej kandydaci. Pozostałych 296 mandatów koalicyjnych miało zostać obsadzonych dopiero w drugiej turze. Jednak najbardziej dotkliwy dla władz był upadek listy krajowej. Z 235 kandydatów umieszczonych na liście krajowej, tylko 2 otrzymało ponad 50%.

Pod presją władz PRL, kierownictwo „Solidarności” wyraziło zgodę na zmianę ordynacji wyborczej umożliwiającą obsadzenie 33 mandatów z listy krajowej. W drugiej turze wyborów, która odbyła się 18 czerwca, uczestniczyło zaledwie 25% uprawnionych do głosowania. Komitet Obywatelski zdobył jedyny brakujący jej mandat poselski oraz 7 z 8 pozostałych do obsadzenia mandatów senatorskich.

W Tomaszowie Mazowieckim w dniu 4 czerwca 1989 r. do urn poszło 60,5% uprawnionych do głosowania. Mandat poselski wywalczyła kandydatka „Solidarności” Teresa Zalewska, pracownik Muzeum w Tomaszowie Mazowieckim. W Senacie Tomaszów Mazowiecki nie był reprezentowany, gdyż żaden z miejscowych kandydatów nie zdobył wystarczającej ilości głosów.

 

 

 

 

Wybory czerwcowe miały kluczowe znaczenie dla upadku reżimu komunistycznego i narodzin III Rzeczypospolitej. Wygrana wyborcza „Solidarności” dała możliwość do przeprowadzenia niezbędnych reform gospodarczych, politycznych, stanowiła asumpt do wyzwolenia Polski spod zależności od ZSRR, doprowadziła w przeciągu roku do całkowicie wolnych wyborów do samorządu terytorialnego.

Prezentowane na niniejszej wystawie kopie materiałów archiwalnych pochodzą z zasobu Archiwum Państwowego w Piotrkowie Trybunalskim Oddział w Tomaszowie Mazowieckim ze Zbioru plakatów i druków ulotnych (zespół nr 127).

Rozwiń Metryka

Podmiot udostępniający informację:
Data utworzenia:2019-05-31
Data publikacji:2019-05-31
Osoba sporządzająca dokument:
Osoba wprowadzająca dokument:Michał Ordak
Liczba odwiedzin:4431