Akta Stanisława Srzednickiego - W stulecie utworzenia Sądu Najwyższego w 1917 roku

  • Drukuj zawartość bieżącej strony
  • Zapisz tekst bieżącej strony do PDF

14 lipca 2017

            Rok 2017 niesie ze sobą wiele ważnych rocznic. Tytuł niniejszej wystawy w pewien sposób nawiązuje do dwóch z nich. W skali ogólnopolskiej jest to stulecie utworzenia Sądu Najwyższego w 1917 r. Dla piotrkowian zaś wiąże się on z Jubileuszem 800-lecia Piotrkowa. Punktem wspólnym dla obu zagadnień jest zarówno postać Stanisława Srzednickiego, jak również materiały archiwalne przechowywane w zasobie Archiwum Państwowego w Piotrkowie Trybunalskim. Aby przekonać się o tym, wystarczy zapoznać się z przygotowaną przez nas ekspozycją.

            W złożonym procesie odradzania się po okresie zaborów niepodległej Polski, istotne miejsce zajmowało tworzenie polskiego sądownictwa. Z perspektywy już stu lat należy tym bardziej podkreślić, iż utworzenie Sądu Najwyższego w 1917 roku znacznie wyprzedziło w czasie pełne odzyskanie niepodległości w listopadzie 1918 r. Sam proces krzepnięcia młodego państwa oraz walk o określenie jego granic przedłużył się, tym samym ukazując skalę trudności w podźwiganiu się państwa i jego obywateli z ponad wiekowej niewoli.

            W wyniku Aktu 5 listopada 1916 r., wydanego przez dwóch cesarzy – Wilhelma II i Franciszka Józefa, przystąpiono do formowania na okupowanych przez wojska Państw Centralnych ziemiach polskich zrębów przyszłego państwa polskiego, będącego w zamyśle wystawców aktu tworem politycznym podporządkowanym ich woli. W styczniu 1917 r. funkcjonować zaczęła Tymczasowa Rada Stanu. Na mocy opublikowanych w „Dzienniku Urzędowym Departamentu Sprawiedliwości Tymczasowej Rady Stanu” (nr 1 z dn. 19 sierpnia 1917 r.) „Przepisów tymczasowych o urządzeniu sądownictwa w Królestwie Polskim” określono ramy ustrojowe królewsko-polskiego sądownictwa z Sądem Najwyższym na czele. W dniu 1 września 1917 r. w Pałacu Krasińskich w Warszawie miała miejsce uroczystość wprowadzenia w życie wspominanych przepisów tymczasowych. Stanowisko Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego objął Stanisław Srzednicki.

            To właśnie postać Stanisława Srzednickiego stanowi wątek łączący historię sądownictwa polskiego z dziejami Piotrkowa Trybunalskiego. Urodzony 8 maja 1840 r. w Brańszczyku na Mazowszu, po ukończeniu studiów prawniczych w Moskwie i Petersburgu, rozpoczął pracę w ówczesnym sądownictwie. Na drodze jego kariery z czasem pojawił się również gubernialny Piotrków, co było wynikiem piastowania przez S. Srzednickiego od 1876 r. stanowiska sędziego, a następnie wiceprezesa Sądu Okręgowego w Piotrkowie (1881-1916). Obejmując stanowisko Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego wyróżniał się swym wieloletnim doświadczeniem nie tylko jako prawnik, lecz również ze względu na to, iż przed 1914 r. był jedynym Polakiem piastującym stanowisko wiceprezesa sądu okręgowego. Dostępując w 1917 r. nowej godności, pełnił ją do dnia 28 lutego 1922 r., kiedy przeniesiony został w stan spoczynku. Jako mieszkaniec Piotrkowa dał się poznać jako osoba zaangażowana w prace wielu lokalnych organizacji społecznych. Był wówczas między innymi honorowym prezesem Rady Towarzystwa Dobroczynności dla Chrześcijan w Piotrkowie Trybunalskim, honorowym prezesem zarządu Piotrkowskiego Stowarzyszenia Prawników, honorowym członkiem Towarzystwa Robotników Chrześcijańskich, jak również honorowym członkiem Stowarzyszenia Samopomocy Rzemieślników i Handlujących. Ostatnie lata życia spędził w Piotrkowie, gdzie zmarł w dn. 16 marca 1925 r.

            W zasobie Archiwum Państwowego w Piotrkowie Trybunalskim znajduje się część spuścizny po Stanisławie Srzednickim. Na jej zawartość składają się unikalne materiały dotyczące życia i działalności Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego. Wśród nich odnaleźć można zarówno dokumenty związane z wykonywanym zawodem, jak również korespondencję prywatną, czy też pisma ukazujące działalność społeczną Stanisława Srzednickiego. Zapraszamy do zapoznania się z przygotowaną przez nas wystawą wirtualną, której ideą jest zarówno uhonorowanie stulecia utworzenia Sądu Najwyższego, jak również postaci wybitnego piotrkowskiego sędziego – co jest istotne również w roku Jubileuszu 800-lecia Piotrkowa.

 

List pochwalny za wyniki w nauce i wzorową postawę dla Stanisława Srzednickiego. Pułtusk, 26.06.1850 r.


Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim, Akta Stanisława Srzednickiego, zesp. nr 552, sygn. 1, k. 1.

 

Świadectwo szkolne Stanisława Srzednickiego. Warszawa, 28.06.1854 r.


Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim, Akta Stanisława Srzednickiego, zesp. nr 552, sygn. 1, k. 6.

 

Nominacja Stanisława Srzednickiego Pierwszym Prezesem Sądu Najwyższego w Warszawie. Warszawa, 25.08.1917 r.


Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim, Akta Stanisława Srzednickiego, zesp. nr 552, sygn. 4, k. 9.

 

Pismo Departamentu Sprawiedliwości Tymczasowej Rady Stanu do Stanisława Srzednickiego zawiadamiające o programie otwarcia sądów Królewsko-Polskich w dn. 1 września 1917 roku. Warszawa, 30.08.1917 r.


Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim, Akta Stanisława Srzednickiego, zesp. nr 552, sygn. 4, k. 5-6.

 

Pismo Komisji Przejściowej Tymczasowej Rady Stanu do Stanisława Srzednickiego w sprawie mianowania go Członkiem Rady Departamentu Sprawiedliwości. Warszawa, 4.09.1917 r.


Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim, Akta Stanisława Srzednickiego, zesp. nr 552, sygn. 4, k. 3.

 

Dyplom przyznania Stanisławowi Srzednickiemu tytułu Członka Honorowego Piotrkowskiego Stowarzyszenia Prawników. Piotrków, 13.09.1917 r.


Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim, Akta Stanisława Srzednickiego, zesp. nr 552, sygn. 4, k. 8.

 

Pismo w sprawie fundacji stypendialnej kierowane do Stanisława Srzednickiego. Warszawa, 10.05.1918 r.


Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim, Akta Stanisława Srzednickiego, zesp. nr 552, sygn. 5, k. 56-57.

 

Akt powołania Stanisława Srzednickiego do zasiadania w Radzie Stanu. Warszawa, 6.06.1918 r.


Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim, Akta Stanisława Srzednickiego, zesp. nr 552, sygn. 4, k. 10.

 

Akt zaliczenia Stanisława Srzednickiego w poczet Członków Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności. Warszawa, 3.07.1919 r.


Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim, Akta Stanisława Srzednickiego, zesp. nr 552, sygn. 7, k. 12.

 

Dekret pensyjny Ministra Sprawiedliwości w sprawie przeniesienia na emeryturę Stanisława Srzednickiego.
Warszawa, 18.02.1922 r.


Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim, Akta Stanisława Srzednickiego, zesp. nr 552, sygn. 2, k. 9-10.

 

Pismo Ministra Sprawiedliwości do Stanisława Srzednickiego z wyrazami uznania. Warszawa, 1.03.1922 r.


Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim, Akta Stanisława Srzednickiego, zesp. nr 552, sygn. 2, k. 21.

 

Pismo Zarządu Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów w Warszawie do Stanisława Srzednickiego w sprawie uhonorowania jego osoby. Warszawa, 5.04.1922 r.


Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim, Akta Stanisława Srzednickiego, zesp. nr 552, sygn. 2, k. 20.

 

Życzenia imieninowe pracowników Sądu Najwyższego dla Stanisława Srzednickiego. Warszawa, 6.05.1922 r.


Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim, Akta Stanisława Srzednickiego, zesp. nr 552, sygn. 2, k. 19.

 

Zaproszenie dla Stanisława Srzednickiego na uroczystości organizowane przez Komitet Obchodu Pięciolecia Wznowienia Polskiego Sądownictwa Państwowego. Warszawa, 20.08.1922 r.


Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim, Akta Stanisława Srzednickiego, zesp. nr 552, sygn. 7, k. 4.

 

Pismo Ministra Sprawiedliwości do Stanisława Srzednickiego w sprawie przyznania mu Orderu Odrodzenia Polski II klasy. Warszawa, 26.08.1922 r.


Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim, Akta Stanisława Srzednickiego, zesp. nr 552, sygn. 4, k. 2.

 

Pamiątkowa fotografia współpracowników Stanisława Srzednickiego z dedykacją. Warszawa, 11.11.1922 r.


Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim, Akta Stanisława Srzednickiego, zesp. nr 552, sygn. 5, k. 9.

 

Dyplom przyznania Stanisławowi Srzednickiemu Orderu Odrodzenia Polski II klasy. Warszawa, 1922 r.


Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim, Akta Stanisława Srzednickiego, zesp. nr 552, sygn. 4, k. 7.

 

Życzenia imieninowe dla Stanisława Srzednickiego przesłane z kancelarii Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego. Warszawa, 6.05.1924 r.


Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim, Akta Stanisława Srzednickiego, zesp. nr 552, sygn. 5, k. 29-30.

 

Pismo Sądu Najwyższego do Stanisława Srzednickiego zawiadamiające o śmierci Franciszka Nowodworskiego, Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego i Przewodniczącego Trybunału Stanu. Warszawa, 4.08.1924 r.


Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim, Akta Stanisława Srzednickiego, zesp. nr 552, sygn. 4, k. 4.

 

 Pismo Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego do Stanisława Srzednickiego z zaproszeniem go do przyjęcia udziału w Komitecie uczczenia śp. Franciszka Nowodworskiego. Warszawa, 25.09.1924 r.


Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim, Akta Stanisława Srzednickiego, zesp. nr 552, sygn. 8, k. 23-24.

 

Rozwiń Metryka

Podmiot udostępniający informację:
Data utworzenia:2017-07-14
Data publikacji:2017-07-14
Osoba sporządzająca dokument:
Osoba wprowadzająca dokument:Michał Ordak
Liczba odwiedzin:4551